Chris Stoffer: Sancties of steun voor Syrië?

De Tweede Kamer debatteerde op woensdag 9 april met minister Veldkamp (Buitenlandse Zaken) over de situatie in Syrië. Namens de SGP sprak fractievoorzitter Chris Stoffer. Zijn bijdrage aan het debat is hieronder te lezen.

Tussen hoop en vrees, zo beschreef ik de situatie in Syrië net na de val van Assad. De wens van ons allemaal is een democratisch Syrië met respect voor minderheden, maar dat is helaas (nog) niet het geval. De vreselijke escalatie van geweld en haat tegen juist deze minderheden staat ons nog voor ogen. En bij deze grove mensenrechtenschendingen gaat de Europese Unie miljarden naar hen overmaken. Ongepast! Genoeg dus om over te praten.

Omwenteling Syrië
Het is en blijft wisselvallig in Syrië. Maar we hebben nu wel de uitwerkingen van deze omwenteling gezien. We staan voor veel dilemma’s in de internationale politiek. De belangen zijn groot! Voor Syrië, voor de regio en voor ons. Een stabiel Syrië kan weerbaar zijn tegen terreurgroepen en autocraten. Een stabiel Syrië betekent minder dreigingen voor de landen in de regio en minder extremisten op onze straten en minder migratie naar Europa.

Sancties of steun?
De grote vraag die opkomt is: hoe benader je dan de nieuwe regering en de humanitaire situatie in Syrië? De sanctieverlichting op Syrië vindt de SGP een overhaaste beslissing, maar het humanitaire doel is hard nodig. Sancties zijn een straf en een waarschuwing, duidelijk gekoppeld aan gedrag en ontwikkelingen. Die moet men dan ook aanhouden tot men betering ziet en het bestendig blijkt. Het is belangrijk om de conditionaliteit duidelijk te benadrukken. Dat maakt dat deze sanctieverlichting op Syrië te vroeg komt. Tegelijk belooft de EU in een donorconferentie 2,5 miljard. Dat wordt nog eens verdubbeld door andere donoren. Nogmaals ongepast!

Is het gesprek en het benadrukken van een inclusieve regering dan genoeg? Belonen wij de machthebbers niet te vroeg?

Er is en blijft immers veel corruptie en het is voorstelbaar dat HTS meegraait uit elke financiële hulp die het land krijgt.

Ook vraag ik hoe bij deze sanctieverlichting de sanctie en de politieke eis duidelijk gekoppeld worden?
En hoe behandelen de Verenigde Staten hun sancties inzake Syrië?

De transitie
De SGP zoekt nog steeds die transitie naar een inclusieve democratie die ook minderheden beschermt. Democratie is echter lastig te vormen met gewapende groepen, overlappende etniciteiten, verschillende geloven en weinig democratische traditie. Een democratie is niet zo maakbaar. Dan past bescheidenheid, maar wel zoeken naar verbetering. Daarbij heeft de SGP duidelijke doelen:

Bescherm christenen en andere minderheden
Strijd tegen Jihadisme en extremisme
Verbeter het leven van de Syriërs
Weer Russische en Iraanse invloeden

Ook ben ik sceptisch over de voorlopige grondwet. Islamitisch recht en een Islamitisch staatshoofd iets verplichten over vrije meningsuiting en vrouwenrechten. Het is dus nog weinig belovend. Ook de oppositiegroepen die niet bij HTS behoren waren kritisch. “Ik geloof niet in een democratische Sharia” zei een tegen ons. Hierbij heb ik twee vragen aan de minister:

Welke concrete actie in Syrië kan dit geweld tegen christenen en tegen Alawieten stoppen? Wij waarderen al dat hij het vaak benoemt en er oog voor heeft. Welk handelingsperspectief heeft Europa hierin?
Wordt er ook met verschillende groepen gesproken over de toekomst van IS-gevangenen en die kampen blijvend bewaken?

Internationale actoren
Dit alles wordt mogelijk bemoeilijkt door buitenlandse actoren. Een relatief zwak Syrië is een strijdtoneel van veel machten geweest. Turkse incursies, een Iraanse hand in terreurgroepen, Russische troepen en huurlingen, en ook wij hebben er ISIS bestreden.

Hoe taxeert de minister de staat van de Russische en Iraanse invloed in Syrië enige maanden na de val van Assad?
En welke mogelijkheid ziet hij om met HTS of juist andere oppositiegroepen ISIS te blijven bestrijden en de gevangenenkampen te bewaken?