In 1964 raast de orkaan Cleo over de Bahama’s, waar de negentienjarige Don Stephens met een team van Jeugd met een Opdracht (JmeO) verblijft. Terwijl ze schuilen voor de storm in een oude vliegtuighangar hoort Don een gebed dat zijn leven voor altijd zou veranderen. Het gebed is van een meisje dat bidt om een ziekenhuisschip, gevuld met vrijwilligers en medische apparatuur, om hulp te bieden aan mensen in nood. Dertien jaar later start Don Stephens een avontuur dat leidt tot het oprichten van Mercy Ships.
Mercy Ships is een internationale christelijke hulporganisatie die medische zorg verleent via ziekenhuisschepen. Sinds de oprichting in 1978 heeft de organisatie miljoenen mensen in enkele van de armste landen ter wereld bereikt met gratis gezondheidszorg, operaties en training voor lokale medische professionals. Mercy Ships heeft door de jaren heen kantoren geopend in 16 verschillende landen, waaronder ook in Nederland.
Anastasis
Mercy Ships werd in 1978 opgericht door Don en Deyon Stephens, geïnspireerd door hun geloof in God en de wens om medische zorg toegankelijk te maken voor mensen die anders nauwelijks hulp konden krijgen. Het eerste schip was de Anastasis, een voormalig cruiseschip dat werd omgebouwd tot een varend ziekenhuis. Dit schip voer bijna 30 jaar voor Mercy Ships en werd een symbool van hoop en hulpverlening.
Groei en uitbreiding
In de jaren ’80 en ’90 breidde Mercy Ships zijn vloot uit met verschillende kleinere schepen, waaronder de Caribbean Mercy en de Island Mercy. Deze schepen boden niet alleen medische zorg, maar ook tandheelkunde, oogoperaties, en training van lokale artsen en verpleegkundigen. De focus lag vooral op landen in West-Afrika, waar de nood aan medische zorg het grootst was. Miljoenen mensen hebben daar geen toegang tot basisgezondheidszorg, en complexe operaties zijn vaak helemaal niet beschikbaar.
De Africa Mercy
In 2007 werd de Africa Mercy in gebruik genomen, het grootste civiele ziekenhuisschip ter wereld. Dit schip, gebouwd op basis van een voormalige Deense spoorpont, heeft meerdere operatiekamers, een intensive care-afdeling, een laboratorium en meer dan 450 bedden. Het schip biedt jaarlijks duizenden operaties aan, waaronder correcties van gespleten lippen, verwijdering van tumoren, herstel van brandwonden, orthopedische ingrepen en staaroperaties. Daarnaast worden lokale medische teams opgeleid en ondersteund, zodat landen structureel betere zorg kunnen leveren.
Nieuwste schip: de Global Mercy
In 2021 werd de Global Mercy in gebruik genomen, het eerste schip dat speciaal is gebouwd als ziekenhuisschip voor Mercy Ships. Met dit schip verdubbelde de capaciteit van de organisatie. Naast patiëntenzorg richt de Global Mercy zich sterk op medische training en onderwijs.
Sinds de oprichting heeft Mercy Ships:
- Meer dan 2,8 miljoen mensen direct geholpen met medische zorg.
- Tientallen duizenden operaties uitgevoerd, van staaroperaties tot complexe reconstructieve ingrepen.
- Duizenden lokale medici en zorgverleners getraind.
De organisatie werkt volledig met vrijwilligers, waaronder artsen, verpleegkundigen, tandartsen, scheepsofficieren en andere specialisten. Hun inzet maakt Mercy Ships uniek en toont de kracht van samenwerking en compassie.
Wereldwijd netwerk
Mercy Ships begon meer dan veertig jaar geleden als een droom van één gezin en groeide uit tot een wereldwijd netwerk van vrijwilligers dat hoop en genezing brengt waar dat het hardst nodig is. Met de Africa Mercy en de Global Mercy vaart de organisatie vandaag de dag nog steeds de wereld rond, met dezelfde missie: het brengen van hoop en genezing aan de allerarmsten.
Mercy Ships Nederland
In 1990 werd Mercy Ships Holland opgericht, de Nederlandse tak van de internationale organisatie. Vanuit het kantoor in Rotterdam houdt Mercy Ships Holland zich bezig met fondsenwerving, het werven en begeleiden van vrijwilligers, en het vergroten van bekendheid in Nederland. Ook coördineert de organisatie praktische steun, zoals het inzamelen van medische goederen en het ondersteunen van logistieke projecten voor de schepen. Dankzij de inzet van Nederlandse vrijwilligers en donateurs levert Mercy Ships Holland een belangrijke bijdrage aan de wereldwijde missie om medische zorg toegankelijk te maken voor mensen in de armste landen.
Jan van den Bosch speelt een belangrijke rol in de Nederlandse tak van Mercy Ships. Hij is al jarenlang ambassadeur van Mercy Ships Holland en zet zich actief in om de organisatie onder de aandacht te brengen. Dankzij zijn achtergrond als tv-presentator, ondernemer en netwerker heeft hij veel bijgedragen aan de zichtbaarheid van Mercy Ships in Nederland.
Met name door zijn mediabijdragen, fondsenwerving en betrokkenheid bij evenementen heeft hij geholpen om nieuwe vrijwilligers en donateurs te enthousiasmeren. Daardoor kon Mercy Ships Holland groeien en een stevige basis krijgen binnen de internationale organisatie.
35-jarig bestaan Nederland
De medische hulporganisatie vierde op 19 maart 2025 haar 35-jarig bestaan met een jubileumavond voor vrijwilligers en oud-medewerkers. Later volgden een sportieve uitdaging – de eerste Mercy Ships Obstacle Run – en een Mercy Ships dag voor iedereen die het werk van Mercy Ships een warm hart toedraagt.
‘Wat een zegen dat het werk van Mercy Ships al 35 jaar mag bestaan in Nederland,’ zei Anita Delhaas, directeur van Mercy Ships Nederland. ‘We zijn God dankbaar voor al die gezegende jaren, waarin duizenden Nederlanders zich geroepen hebben gevoeld om iets te betekenen in onze missie om hoop en genezing te brengen aan de allerarmsten. Nederland heeft altijd een spilfunctie gehad in de missie van Mercy Ships wereldwijd. We kijken er naar uit om de komende jaren de essentiële rol in zowel bevoorrading, als vrijwilligers- en fondsenwerving met veel voldoening te blijven vervullen.’
Geschiedenis
Die handtekening bij de notaris werd gezet door Romkje Fountain, die samen met Jelly van der Wal en Menno Gort het fundament legde voor Mercy Ships in Nederland. Ieder van hen had zo een eigen rol. Romkje was de verbindende schakel tussen Jeugd met een Opdracht en Mercy Ships en vervulde jarenlang de rol van eerste bestuursvoorzitter. Jelly startte vanuit haar achtergrond als anesthesiemedewerker de werving van medische vrijwilligers en de inkoop van medische materialen. Menno Gort woonde voor 1990 jarenlang met zijn gezin op de Anastasis, waar hij actief was als Eerste Stuurman, Kapitein en later Operationeel Manager. Waar hij eerst de hele technische afdeling runde vanaf het schip, verplaatste hij dit werk in 1990 naar Nederland, waarbij hij ook de eerste officiële directeur van Mercy Ships Nederland werd op het kantoor aan de Strevelsweg in Rotterdam.
Recente ontwikkelingen
Van een paar vrijwilligers die fondsenwerving, recruiting van vrijwilligers en de inkoop van materialen opstartten naar een professionele organisatie. Inmiddels is Mercy Ships Nederland uitgegroeid tot een organisatie met ruim 50 medewerkers, ruim 130 vrijwilligers die in Nederland actief zijn en jaarlijks gemiddeld 250 Nederlanders die zich aan boord van de ziekenhuisschepen vrijwillig inzetten.
De logistieke rol van Nederland voor de wereldwijde missie is fors: vanuit het Europees Distributiecentrum in Rotterdam wordt inmiddels zo’n 80% van de bevoorrading voor beide ziekenhuisschepen verzorgd. Het distributiecentrum breidt op verschillende vlakken uit, onder andere met de recent geopende medisch-technische werkplaats en het verkrijgen van een medicijnvergunning waardoor vanuit Nederland ook medicijnen naar de schepen kunnen worden gedistribueerd. Ook op het gebied van fondsenwerving groeit Mercy Ships Nederland al jaren gestaag door, tot een jaaropbrengst van 10 miljoen euro in 2024.
Schepen
Sinds 1978 heeft Mercy Ships in totaal vijf verschillende schepen gehad. Dankzij deze vaartuigen en natuurlijk de vrijwillige bemanning kunnen wij ons levensveranderende werk wereldwijd uitvoeren. Elk schip had of heeft haar eigen unieke kenmerken, en ook het aantal mensen dat aan boord kan varieert. Ons doel met de schepen is echter altijd hetzelfde geweest: uitreiken naar mensen die in medische nood verkeren.
De Global Mercy (2021-heden)
Mercy Ships is in 2015 begonnen met de bouw van een nieuw ziekenhuisschip, de Global Mercy. Dit schip is in 2021 opgeleverd. De Global Mercy is 174 meter lang, 28,6 meter breed, 12 deks en heeft een gross tonnage van 37,000. Met 6 operatiekamers en 199 bedden voor patiënten, wordt de medische capaciteit van Mercy Ships verdubbeld. Op het schip kunnen ruim 600 bemanningsleden wonen.
De Africa Mercy (2007-heden)
Mercy Ships kocht de Deense treinferry Dronning Ingrid in 1999 en toen begon de metamorfose naar een ziekenhuisschip. Later kreeg ze de naam Africa Mercy en kon ze in 2007 eindelijk haar eerste reis maken. In 2007 kwam de Africa Mercy ook naar Rotterdam en werden een handvol rondleidingen voor oud-bemanningsleden aangeboden.
De Africa Mercy is 152 meter lang, 23,7 meter breed en heeft een gross tonnage van 16,572. Het ziekenhuis aan boord is uitgerust met moderne medische apparatuur zoals een CT-scanner, X-ray, laboratoriumdiensten en een Nikon Coolscope voor diagnoses. Er zijn 5 operatiekamers en 82 bedden voor patiënten. Het ziekenhuisschip heeft een bemanning van ongeveer 400 volwassenen (singles, echtparen, gezinnen) en 50 kinderen.
Een overzicht van de medische programma’s van Mercy Ships
Mond-kaak- en aangezichtschirurgie
Gespleten lippen en verhemeltes en gezichtstumoren in allerlei groottes komen in ontwikkelingslanden vaak voor. Door gebrek aan goede medische zorg en door ondervoeding kunnen eenvoudig behandelbare aandoeningen grote afmetingen aannemen wanneer er niets aan wordt gedaan. Daarom voert Mercy Ships mond-, kaak- en aangezichtschirurgie uit.
Reconstructieve plastische chirurgie
Bij reconstructieve plastische chirurgie worden mensen met brandwonden geholpen, door het losmaken van vergroeiingen door het littekenweefsel en door het terugbrengen van de functie, voor zover dat mogelijk is. Maar ook worden door middel van deze chirurgie niet-kwaadaardige tumoren en andere uitgroeiingen verwijderd.
Algemene chirurgie
Hernia’s en opgezwollen schildklieren komen vaak voor bij volwassenen en kinderen in ontwikkelingslanden. Kinderen kunnen hierdoor niet naar school gaan en volwassenen kunnen vaak niet werken. In de meeste gevallen kan een relatief eenvoudige operatie deze levens veranderen.
Tandheelkunde
Goede mondzorg is meer dan alleen een stralende lach. Het is het voorkomen van tandvleesaandoeningen, gaatjes en andere problemen. In ontwikkelingslanden is tandheelkundige zorg vaak niet aanwezig of onbetaalbaar. Veel mensen in Afrika hebben nog nooit een tandarts gezien. Tandenborstels en tandpasta worden gezien als luxeartikelen. Bij behandeling geeft Mercy Ships de patiënten uiteraard ook gratis tandenborstels.
Palliatieve zorg
Helaas kunnen we niet iedereen die naar onze screenings komt, een operatie geven. Sommige van hen zijn terminaal. Ook deze mensen zijn kostbaar en we willen er voor hen zijn. Daarom geeft ons palliatieve team zorg aan terminale patiënten en de gezinnen waarvan zij deel uitmaken.
Orthopedie
Tachtig procent van de botbreuken en het overgrote deel van klompvoeten ter wereld komen voor in Afrika. Zonder de juiste medische zorg, is het gevolg dat deze mensen een leven vol pijn en schaamte moeten leven. Mercy Ships voert orthopedische operaties uit om deze aandoeningen te verhelpen.
Oogoperaties
In Afrika zijn er bijna 6 miljoen gevallen van blindheid. Tachtig procent van deze gevallen is te voorkomen of te verhelpen met een relatief simpele ingreep. Daarnaast zijn de kosten om deze ingrepen uit te voeren relatief laag.
Training lokaal medisch personeel
Het medisch werk moet doorgaan nadat de Africa Mercy een land verlaten heeft. Daarom staat het trainen van medische professionals bij ons hoog in het vaandel. In ontwikkelingslanden is er een zwaar tekort aan chirurgen en wanneer een chirurg wordt getraind is dat een waardevolle bijdrage aan de verbetering van de gezondheidszorg in een land.
Auteur: Redactie / website Mercy Ships
Foto’s: © Toff-fotografie
Web: www.mercyships.nl
