Het begin van de EO: de omroep met de Bijbel

De Evangelische Omroep (EO) is een Nederlandse publieke omroep die is ontstaan vanuit een christelijke, met name evangelisch, achtergrond. In de jaren 50-60 groeide de wens onder deze christenen om meer evangelisch geluiden te horen en te zien op radio en televisie in Nederland. De bestaande omroepen pasten niet goed bij deze groeiende groep evangelische christenen.

De EO werd op 21 april 1967 officieel opgericht door een groep evangelische christenen. De belangrijkste initiatiefnemer was Bert Dorenbos. De EO wilde via de publieke omroep een Bijbels geluid laten horen, met de nadruk op evangelisatie, behoudende morele waarden, en het verkondigen van het evangelie van Jezus Christus. Bekende programma’s uit die begintijd waren: Gospelsound, De Muzikale Fruitmand, De Vrolijke Kinderbijbel, Een Woord voor de Wereld, De Bijbel Open en EO-Jongerenuur. De EO was in het begin sterk evangeliserend, Bijbelgetrouw, er was weinig ruimte voor amusement en juist veel aandacht voor zang, prediking en morele thema’s. Doel: het evangelie via media in elke huiskamer brengen.

De allereerste uitzending in 1970

De EO begon met uitzenden op de radio in 1970, en niet lang daarna op televisie. De eerste radio-uitzending van de EO vond plaats op 1 april 1970 op Hilversum 3. Het programma heette Gospelsound en werd gepresenteerd door Oswin Ramaker.

Ik kan me deze eerste uitzending persoonlijk nog goed herinneren, het was een moment dat in mijn omgeving veel christenen bij hun radio zaten en de hele uitzending beluisterden. Tijdens deze uitzending werden er ook nummers gedraaid van een LP van de Burning Candles een groep die tot de eerste gospelformaties in Nederland wordt gerekend.

Burning Candles

Dolf Vorsterman van Oyen was pionier van de gospelmuziek in Nederland en oprichter van de bekende Zwolse gospelgroep: The Burning Candles. Voor mij persoonlijk was Dolf Vorsterman een voorbeeld. Ik ben aangeraakt en bemoedigd door het getuigenis van Dolf. Hij sprak radicaal over God en wilde Hem volgen in alles.
In zijn jonge jaren was hij actief in de rockband The Black Strangers. In 1965 ging de groep uiteen omdat 4 van de 6 leden zich bekeerd hadden. Na zijn bekering koos hij voor de gospelmuziek en daarin was hij de grondlegger van veel gospelmuziek in Nederland. Dolf zette zich in voor het evangelie op een uitzonderlijke manier. Met de Burning Candles trok hij door Nederland en bracht een boodschap van leven en hoop.
De Burning Candles traden regelmatig op bij evenementen van de Evangelische Omroep, waaronder ook bij de EO-Jongerendag. De groep was populair binnen de evangelische kringen in Nederland en sloot goed aan bij het soort muziek en boodschap die de EO wilde uitdragen, zeker in die tijd waarin christelijke popmuziek in opkomst was.

Ronduit

De EO‑jongerenorganisatie Ronduit is in 1981 opgericht als officiële jongerenafdeling van de Evangelische Omroep. Dat gebeurde vanuit het verlangen van de omroep om jongeren direct te betrekken bij het geloof en geloofsactiviteiten, met eigen evenementen en bijeenkomsten.

Vanaf 1975 organiseerde de EO de eerste EO‑Jongerendag in de stad Groningen. Ik mocht daar bij zijn in Groningen en herinner me dat er tijdens die dag veel studies gegeven werden en we ook in kleine groepjes de Bijbel gingen lezen en onderzoeken. Gedeelten uit 1 Johannes 4 en 5 waren toen het thema, en de boodschap was duidelijk: Hierin is de liefde van God aan ons geopenbaard, dat God Zijn eniggeboren Zoon in de wereld gezonden heeft, opdat wij zouden leven door Hem. Hierin is de liefde, niet dat wij God liefgehad hebben, maar dat Hij ons heeft liefgehad en Zijn Zoon zond als verzoening voor onze zonden.

Ronduit Club

In 1981 besloot de EO daarom tot de oprichting van de Ronduit Club, als formele jongerenorganisatie met eigen identiteit en activiteiten. Ronduit groeide snel en was actief met weekenden, magazines, praise-avonden, reünies en zelfs een eigen band en theatervoorstellingen. In de jaren ’90 bereikte Ronduit haar hoogtepunt met ongeveer 90.000 leden rond 1997. De organisatie was daarmee één van de grootste jongerenbewegingen in Nederland in die periode. In juni 2013 werd de naam gewijzigd in Beam, waarmee de EO voortaan al haar jongerenmedia, internet, muzieksites en tijdschriften onder één merk bundelde.

Snelle groei

De omroep groeide snel in ledenaantal, omdat veel christenen zich hierin herkenden. In de beginjaren stond de EO bekend om een behoudende koers, met sterke standpunten over thema’s als abortus, homoseksualiteit en evolutie. De slogan was toen: “De EO, de omroep met de Bijbel”. In de loop der jaren is de EO gematigder geworden in toon en stijl, om een breder publiek aan te spreken, maar de christelijke identiteit is gebleven, met name in het programmablad Visie.

Het programma: God Verandert Mensen

Het programma God Verandert Mensen was een van de bekendste en meest spraakmakende tv-programma’s van de Evangelische Omroep (EO) in de jaren 2000. Dit programma draaide om levensverhalen van mensen die een radicaal ander leven gingen leiden nadat ze in aanraking kwamen met het christelijk geloof. Vaak ging het om mensen met een verleden van: verslaving (drugs, alcohol), criminaliteit (geweld, diefstal, bendes), gebroken relaties, uitzichtloosheid of diepe psychische worsteling.

Na een ontmoeting met Jezus Christus en bekering veranderde hun leven ingrijpend. De EO wilde met dit programma laten zien dat geloof levens kan vernieuwen – ongeacht hoe diep iemand gevallen is.

Het programma liep in verschillende seizoenen van 2002 t/m 2010. Het werd meestal uitgezonden op zondagavond, een tijdstip waarop de EO vaak getuigenisprogramma’s uitzond. Meest bekende presentator van het programma was Arie Boomsma. Andere betrokkenen waren onder andere Andries Knevel als eindverantwoordelijke binnen de EO.

Veel positieve reacties

Er kwamen veel positieve reacties: mensen voelden zich geraakt door de echtheid van de verhalen en de programma’s. Daarom werd er een groot nazorgwerk opgezet, luisteraars konden bellen en schrijven als ze vragen hadden of als er hulp nodig was. Er zijn verhalen bekend van kijkers die zelf op zoek gingen naar God na het zien van een aflevering. Voorbeeld: Een man die als lid van een motorbende betrokken was bij geweld en drugs, kwam in de gevangenis tot geloof en werd later voorganger. Zulke verhalen waren typisch voor het programma.

Nazorg

De nazorg van de Evangelische Omroep in de begintijd (jaren 60 en 70) speelde een belangrijke rol binnen de missie van de EO. De EO werd opgericht met als doel mensen te bereiken met het Evangelie via radio en televisie. Nazorg maakte hier onlosmakelijk deel van uit, omdat men niet alleen wilde informeren of inspireren, maar ook mensen wilde helpen in hun geloofsweg of levensvragen.

Persoonlijke brieven en telefoontjes

In de begintijd kregen EO-programma’s vaak veel reacties van kijkers en luisteraars. Mensen schreven brieven naar aanleiding van uitzendingen, met vragen over het geloof, persoonlijke problemen of geloofsbeleving. Er werd veel aandacht besteed aan het persoonlijk beantwoorden van deze brieven. Ook waren er telefonische hulplijnen voor luisteraars. Als onderdeel van de nazorg werden er boekjes, Bijbels en folders opgestuurd naar geïnteresseerden. Binnen de EO waren er speciale nazorgteams actief – vrijwilligers en medewerkers die getraind waren om brieven te beantwoorden, gesprekken te voeren of vervolgcontact aan te bieden. Dit waren vaak mensen met een pastorale of theologische achtergrond.